Kiedy myślisz o Szwajcarii, prawdopodobnie wyobrażasz sobie Alpy, ser i... krowy. I słusznie! Krowy to tu nie tylko zwierzęta gospodarskie – to symbol tradycji, kultury i szwajcarskiej tożsamości. Oto wszystko, co warto o nich wiedzieć.
Pochodzenie: Kanton Schwyz
Wygląd: Brązowa sierść od jasnego do ciemnego odcienia, charakterystyczne jasne obwódki wokół pyska
Charakterystyka: Niezwykle wydajne mlecznie – ich mleko to podstawa produkcji legendarnych serów jak Emmentaler czy Gruyère
Cechy: Spokojne, wytrzymałe i świetnie radzą sobie w górskich warunkach
Pochodzenie: Dolina Simmental w kantonie Berno
Wygląd: Biało-czerwone umaszczenie, duże i masywne
Charakterystyka: Rasa dwukierunkowa – daje zarówno doskonałe mleko, jak i wysokiej jakości mięso
Cechy: Silne, odporne, tak popularne, że eksportowane na cały świat
Pochodzenie: Kanton Valais (Wallis)
Wygląd: Czarne lub ciemnobrązowe, stosunkowo małe i krępe
Charakterystyka: Znane z tradycyjnych "krowich walk" (combat de reines) – naturalnie ustalają hierarchię poprzez przepychanki rogami
Cechy: Temperamentne, silne, prawdziwe symbole regionu
Tradycyjna, rzadsza odmiana Brown Swiss, ceniona przez miłośników lokalnej bioróżnorodności.
Spotykana w Gryzonii, mniejsza i bardzo odporna. Dawniej wykorzystywana głównie do pracy.
Jedną z najpiękniejszych szwajcarskich tradycji jest sezonowe przeprowadzanie krów między dolinami a wysokogórskimi pastwiskami.
Wiosna (maj/czerwiec) – Alpaufzug:
Krowy są uroczyście wyprowadzane na alpejskie hale. Są przystrojone kwiatami, wiankami i ogromnymi dzwonami, a prowadzą je pasterze w tradycyjnych strojach ludowych.
Jesień (wrzesień/październik) – Alpabzug:
Powrót do dolin. To również uroczyste wydarzenie, które w wielu wioskach zamienia się w prawdziwy festyn z muzyką, jedzeniem i świętowaniem.
Latem na halach:
Alpejskie zioła, trawy i kwiaty – to właśnie one nadają mleku i serom ten wyjątkowy, charakterystyczny smak.
Zimą w dolinach:
Siano, kiszonka, czasem buraki pastewne.
Czego unikają:
Roślin trujących jak jaskry czy naparstnice. Krowy mają naturalny instynkt i same omijają niebezpieczne rośliny.
W Szwajcarii dzwony dla krów to niemal dzieła sztuki – ozdobione skórzanymi pasami, haftowane w tradycyjne wzory. Dawniej wierzono, że ich dźwięk odpędza złe duchy i chroni zwierzęta. Istnieje nawet powiedzenie: "Wo eine Kuh ist, ist auch eine Glocke" („Gdzie jest krowa, tam jest i dzwon").
W kantonie Valais odbywają się oficjalne zawody "walki królowych" (combat de reines). To nie brutalne pojedynki, tylko naturalne przepychanki rogami, podczas których krowy ustalają hierarchię. Zwyciężczyni zostaje "królową stada". To duże wydarzenie kulturalne i turystyczne!
W Szwajcarii żartuje się, że krowy są bardziej fotogeniczne niż góry – turyści uwielbiają robić sobie z nimi zdjęcia!
Niektóre gospodarstwa mają swoje "rodzinne krowie nazwiska", a krowy są traktowane niemal jak członkowie rodziny.
Krowy w Szwajcarii to znacznie więcej niż symbol na opakowaniu czekolady. To żywa tradycja, element kultury i krajobraz, który tworzy tę wyjątkową atmosferę alpejskiego kraju. Jeśli kiedykolwiek będziecie w Szwajcarii wiosną lub jesienią – koniecznie zobaczcie Alpaufzug lub Alpabzug. To doświadczenie, którego się nie zapomina! 🐄⛰️